Streszczenie

Liczba asteroid o wyznaczonych orbitach przekracza obecnie 500 tysięcy. Wiele z nich jest ze sobą powiązanych genetycznie, gdyż stanowią one produkt uszkodzenia lub nawet rozbicia większej asteroidy w procesie zderzeniowym. Podstawowy problem stanowi przypisanie (lub nie) danej asteroidy do określonej rodziny. Całkowicie jednoznacznej metody nie ma. W zbiorze asteroid potencjalnie tworzących rodzinę znajdują się zawsze obiekty „obce” (interlopery). Podstawowa metoda identyfikacji to HCM (Hierarchical Clustering Metod – metoda hierarchicznego grupowania). Rodziny zawierają od kilku asteroid do nawet około 30 tysięcy asteroid. Znanych rodzin jest około 100. Około 20-30% wszystkich asteroid to członkowie jakiejś rodziny.

Słowa kluczowe

asteroida, HCM, interloper, kraterowanie, rodzina asteroid, rozbicie zderzeniowe

Cytowanie

Leliwa-Kopystyński J., 2021, Rodziny asteroid. Przegląd Geofizyczny, z. 1-2, 3-20

Summary

Quotation

Leliwa-Kopystyński J., 2021, Asteroids families (in polish). Review of Geophysics, z. z. 1-2, 3-20

Streszczenie

W niniejszej pracy dokonano próby analizy serii pomiarowej opadów atmosferycznych i zjawisk pogodowych w Bytowie w latach 1891-1917. Za materiał źródłowy posłużyły unikatowe, wcześniej niepublikowane meldunki opadowe pochodzące z terenów dawnego zaboru pruskiego. Na podstawie wyników analizy ustalono i opisano zarówno charakterystyki dobowe, sezonowe i roczne sum opadu, jak i określono warunki pluwialne panujące w Bytowie. W latach 1891-1917 średnia roczna suma opadów wynosiła 646,8 mm, a 33,1% sumy wszystkich opadów notowanych było w okresie lata. Średnia liczba dni z opadem atmosferycznym wyniosła 150. Najwięcej dni zostało sklasyfikowanych jako dni z opadem słabym (średnio 65), a najmniej jako dni z opadem bardzo silnym (średnio 3). Analiza warunków pluwialnych wykazała występowanie trzech charakterystycznych okresów (1891-1897, 1898-1907, 1908-1917) i pozwoliła na identyfikację charakteru pluwialnego poszczególnych lat. Dodatkowo przedstawiono strukturę występowania wybranych zjawisk pogodowych, wykazując m.in., że w miesiącach letnich zarejestrowano 68% przypadków wszystkich dni z burzą, a zimą 45% wszystkich przypadków „silnego wiatru”.

Słowa kluczowe

opady atmosferyczne, warunki pluwialne, dane historyczne, historia pomiarów meteorologicznych, zjawiska pogodowe

Cytowanie

Kitowski M., 2021, Pomiary i obserwacje opadów atmosferycznych i zjawisk pogodowych w Bytowie (1891-1917). Przegląd Geofizyczny, z. 1-2, 21-42

Summary

This study is an attempt of analisys the atmoshpheric precipitation serie and wheather phenomena in Bytów (1891-1917). The source material is a unique, historical data from the former Prussian partition which has never been published before. Data was digitised from rain gauge reports. Due to results of the analysis: daily, seasonal and annual precipitation totals were determined and described, as well as classification of pluvial conditions in Bytów. In the period 1891-1917, the average annual total sums of precipitation was 646.8 mm, and 33.1% of the total precipitation was recorded during the summer. The average number of days with precipitation in Bytów in the years 1891-1917 was 150. Most days were classified as days with low precipitation rate (average 65) and the least as days with very high precipitation rate. The analysis of pluvial conditions showed the presence of 3 characteristic periods (1891-1897, 1898-1907, 1908-1917) and allowed for the identification of the pluvial character of particular years. Additionally, the structure of the occurrence of selected weather phenomena was presented, showing, among others things, that in the summer months 68% of all days with a storm were registered, and in winter 45% of all “strong wind” cases.

Keywords

atmospheric precipitation, pluvial conditions, historical data, history of meteorological measurements, weather phenomena

Quotation

Kitowski M., 2021, Measurements and observations of the atmospheric precipitation and weather phenomena in Bytów (1891-1917) (in polish). Review of Geophysics, z. z. 1-2, 21-42

Streszczenie

Najnowsze światowe raporty klimatyczne pokazały, że rok 2019 był jednym z najcieplejszych w historii pomiarów. Celem opracowania było określenie cech warunków termicznych i biotermicznych wybranych regionów Dolnego Śląska w 2019 r. oraz odniesienie ich do wartości w okresie wieloletnim 1971-2019. W analizach wykorzystano dane meteorologiczne z trzech stacji IMGW-PIB (Wrocław, Kłodzko, Śnieżka), które reprezentowały różne piętra wysokościowe. Do oceny warunków biotermicznych wykorzystano wskaźnik temperatury odczuwalnej STI. Wyniki badań pokazały, że 2019 r. był najcieplejszym lub jednym z najcieplejszych w uwzględnionym wieloleciu. Jednocześnie wykazano, że w okresie 1971-2019 znacząco wzrosła temperatura powietrza oraz częstość dni upalnych i gorących, przy malejącej liczbie dni przymrozkowych i mroźnych. W zakresie warunków biotermicznych zarówno w 2019 r., jak i wieloleciu widać wyraźną różnicę pod względem kształtowania się odczuć cieplnych między stacjami niżej położonymi (Wrocław i Kłodzko) a szczytową strefą Karkonoszy (Śnieżka). Stacje położone niżej cechuje znaczna częstość dni ze stresem gorąca w okresie letnim, w szczytowej strefie Karkonoszy natomiast przez cały rok dominują odczucia z zakresu silnego stresu zimna. W 2019 roku, w porównaniu do okresu wieloletniego, byłą większa częstość dni ze stresem gorąca i warunków pogodowych o charakterze termoneutralnym. Uzyskane wyniki badań będą mogły zostać wykorzystane w ocenie potencjału rekreacyjnego regionu Dolnego Śląska.

Słowa kluczowe

klimat, Dolny Śląsk, STI, warunki termiczne, bioklimat

Cytowanie

Miszuk B., 2021, Warunki termiczne i biotermiczne na Dolnym Śląsku w 2019 roku. Przegląd Geofizyczny, z. 1-2, 43-64

Summary

The results of the latest WMO and NOAA reports on climate show that 2019 was one of the warmest years in the history of meteorological measurements. Therefore, the aim of the paper was to evaluate thermal conditions in 2019 in the selected regions of the Lower Silesia, Poland, and compare the results to the multiannual period of 1971-2019. Additionally, analysis on bio-thermal conditions were carried out in order to examine how changes in thermal conditions affects biometeorological issues. The analysis was carried out on the basis of meteorological data for 1971-2019 from IMGW-PIB stations representing various altitude. Wrocław (120 m a.s.l.) represented the lowlands, Kłodzko (356 m a.s.l.) the lower mountain parts, while Śnieżka (1603 m a.s.l.) represented the summit zone of the Giant Mts. In case of bio-thermal conditions evaluation, subjective temperature index STI, developed on the basis of MENEX model, was used. The results showed that 2019 at the considered stations was characterized as the warmest (Wrocław, Kłodzko) or one of the warmest years (Śnieżka) in the 1971-2019 period. Furthermore, for 1971-2019, increasing and statistically important trend was noticed for mean annual air temperature and the
number of heat and warm days. The rate of increase in mean air temperature was equal to 0,5°C/ decade in Wrocław, 0,3°C/decade in Kłodzko and 0,4°C/decade on Śnieżka. On the other hand, decreasing tendency was observed for annual frequency of frosty and icy days. In terms of bio-thermal conditions, ‘cool’ thermal senses were prevailing throughout the year in the lower located regions. During the summer season, higher frequency of heat stress was noticed for both 2019 and 1971-2019. In case of Śnieżka, intensive cold stress (‘extremely cold’, ‘very cold’ and ‘cold’) dominates during the cold season. In the warm season, ‘cool’, ‘comfortable’ and ‘warm’ conditions are also observed with no weather types considered as heat stress. Comparing bio-thermal conditions in 2019 to 1971-2019, lower frequency of cold stress occurred in 2019 at each station. In the lower located regions, higher number of days with heat stress and ‘comfortable’ conditions was noticed. On Śnieżka, frequency of ‘cool’, ‘comfortable’ and ‘warm’ conditions increased if compared to 1971-2019. Therefore, in case of further increase in air temperature and frequency of heat and warm days, additional increase in heat stress frequency can be expected in the lower located regions. On the other hand, improvement in bio-thermal conditions can be noticed in the summit zone of the mountains because of increase in thermoneutral conditions frequency. Nevertheless, it should be emphasized that in spite of increase in air temperature, ‘very cold’ ‘cold’ and ‘cool’ thermal senses should still be predominant throughout the year in the summit zone. As bio-thermal indices are often considered in evaluations of weather conditions for tourism, the results of the analysis can be used for assessment of recreational potential of the Lower Silesia.

Keywords

climate, Lower Silesia, STI, thermal conditions, bioclimate

Quotation

Miszuk B., 2021, Thermal and bio-thermal conditions in Lower Silesia in 2019 (in polish). Review of Geophysics, z. z. 1-2, 43-64

Streszczenie

Celem pracy jest określenie wpływu cyrkulacji atmosfery na występowanie mgieł na wybranych lotniskach w Polsce. Wykorzystano dane z okresu 1981-2015, obejmujące liczbę godzin z mgłą w poszczególnych dniach na stacjach w Szczecinie, Gdańsku, Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu, Krakowie i Rzeszowie. Typy cyrkulacji atmosferycznej zostały opisane zgodnie z typologią J. Lityńskiego. Dodatkowo wykorzystano dane uzupełniające, obejmujące Numeryczny Model Terenu (DEM), mapy sieci rzecznej i zbiorników wodnych w Polsce oraz mapę pokrycia terenu CORINE Land Cover 2012. Z przeprowadzonych analiz wynika, że istotną rolę w występowaniu dni z mgłą odgrywają kierunki adwekcji powietrza. W większości przypadków najwięcej dni z mgłą występowało podczas adwekcji powietrza z kierunków południowych, a najmniej z północnych, niezależnie od pory roku. Zróżnicowanie przestrzenne występowania mgły w określonym typie cyrkulacji jest spowodowane między innymi wpływem warunków lokalnych. Największy wpływ wykazują rzeźba terenu i obecność zbiorników wodnych.

Słowa kluczowe

mgła, lotniska, Polska, cyrkulacja atmosfery

Cytowanie

Śmigiera S., 2021, Cyrkulacyjne uwarunkowania występowania mgieł na wybranych lotniskach w Polsce. Przegląd Geofizyczny, z. 1-2, 65-84

Summary

The aim of this paper is to examine the influence of atmospheric circulation on the occurrence of days with fog at the airports in Poland. The data included the number of hours with fog on particular days in the period of 1981-2015 on the stations in Szczecin, Gdańsk, Poznań, Warszawa, Wrocław, Kraków and Rzeszów. The study uses the circulation typology by J. Lityński. Additionallny, Digital Elevation Model, map of rivers and water reservoirs in Poland and land cover map CORINE 2012 were used in this research. The occurrence of days with fog in particular circulation types was assessed with the frequency and conditional probability.
It was found that the directions of air advection play an important role in the occurrence of days with fog. In most cases the most days with fog occurred during air advection from southern directions and the least from northern ones. The spatial diversity of fog occurrence in a given type of circulation is caused by the influence of local conditions.
The strongest influence is exerted by the relief and the presence of water reservoirs.

Keywords

fog, airports, Poland, atmospheric circulation

Quotation

Śmigiera S., 2021, The influence of synoptic situations on the occurrence of fog at selected airports in Poland (in polish). Review of Geophysics, z. z. 1-2, 65-84